Ћир    Lat    Eng
 

Grupa za arheometriju

 

OBLAST ISTRAŽIVANJA / NAZIV ISTRAŽIVAČKE GRUPE

Arheometrija

KRATAK OPIS ISTRAŽIVANJA

Savremena analiza umetničkih dela podrazumeva multidisciplinarni pristup – stručnjaci iz oblasti društvenih i prirodnih nauka rade zajedno na konzervaciji i restauraciji umetničkih dela, kao i na rekonstrukciji njihovih “životnih pričaˮ.

Fizičkohemijska karakterizacija keramičkih predmeta je od značaja u arheološkim ispitivanjima. Poznato je da keramički predmeti dobijeni tretiranjem u vatri (na visokim temperaturama) ukazuju na primenu različitih tehnologija u određenoj epohi i svedoče o stepenu razvoja društva. Ispitivanjem drevnih keramičkih predmeta metodama fizičke hemije mogu se dobiti pouzdani podaci o materijalima korišćenim za njihovu izradu. Egzaktna karakterizacija tela keramike i dekoracija primenom fizičkohemijskih metoda omogućava da se detaljno odrede uslovi i načini njihove izrade, kao i da se odredi u kojim radionicama su predmeti nastali, koji je bio stepen ljudskog znanja i koji trgovinski putevi su bili aktivni u određenim epohama.

Fizičkohemijskim metodama se pored keramičkih predmeta mogu uspešno ispitivati i štafelajne slike, freske, ikone… Identifikacija slikarskog materijala koji je koristio umetnik istoričarima daje podatke o vezi između trgovine i migracije u određenim kulturnih grupama, kao i o korišćenim tehnološkim procesima. Rezultati fizičkohemijskih analiza istoričarima umetnosti omogućavaju bolje razumevanje razvoja slikarskih tehnika kao i modifikacija koje su se vremenom desile supstancama korišćenim kao pigmenti, veziva, podloge, lakovi, utvrđivanje stepena degradacije i proveru autentičnosti umetničkog dela. Konzervatorima i restauratorima omogućavaju da pravilno izaberu procedure restauracije.

Naša dosadašnja istraživanja obuhvataju fizičkohemijsku karakterizaciju neolitske i srednjevekovne keramike sa arheoloških nalazišta koja su na teritoriji Srbije, radi određivanja porekla i tehnologije proizvodnje. Takođe, predmet ispitivanja su bile i freske manastira Žiča i Pećke Patrijaršije, slika na platnu “Inspiracija pesnika” autora Mila Milunovića, kao i ikone slikane na platnu i drvetu.

ČLANOVI ISTRAŽIVAČKE GRUPE

  • dr Ljiljana Damjanović-Vasilić, redovni profesor
  • dr Ivanka Holclajtner-Antunović, redovni profesor u penziji
  • dr Danica Bajuk-Bogdanović, samostalni saradnik

SPISAK DOSTUPNE ISTRAŽIVAČKE OPREME

  • Optički mikroskop
  • Mikro-ramanski spektrometar
  • FT Infracrveni spektrometar
  • SEM/EDS

SARADNJA I PROJEKTI

  • Arheološki institut, Beograd
  • Narodni muzej u Beogradu
  • Fakultet primenjenih umetnosti, odsek Konzervacija i restauracija, Univerzitet umetnosti u Beogradu
  • Rudarsko-geološki fakultet, Univerzitet u Beogradu
  • Institut za nuklearne nauke “Vinča“, Univerzitet u Beogradu
  • Odsek za hemiju, Daram Univerzitet, Velika Britanija
  • Projekat MPNTR OI 177021 “Procesi urbanizacije i razvoja srednjevekovnog društvaˮ, institucija nosilac projekta Arheološki institut, Beograd

PUBLIKACIJE

  1. M. Marić-Stojanović , D. Bajuk-Bogdanović , S. Uskoković-Marković , I. Holclajtner-Antunović, “Spectroscopic analysis of XIV century wall paintings from Patriarchate of Peć Monastery, Serbia”,, Spectrochimica Acta Part A: Molecular and Biomolecular Spectroscopy 191 (2018) 469–477
  2. Lj. Damjanović, U. Mioč, D. Bajuk-Bogdanović, N. Cerović, M. Marić-Stojanović, V. Andrić, I. Holclajtner-Antunović, “Archaeometric investigation of medieval pottery from excavations at Novo Brdo, Serbia”, Archaeometry, 58(3) (2016) 380-400.
  3. I. Holclajtner-Antunović, M. Stojanović-Marić, D. Bajuk-Bogdanović, R. Žikić, S. Uskoković-Marković, “Multi-analytical study of techniques and palettes of wall paintings of the monastery of Žiča, Serbia”, Spectrochimica Acta Part A: Molecular and Biomolecular Spectroscopy 156 (2016) 78–88.
  4. N. Perišić, M. Marić-Stojanović, V. Andrić, U.B. Mioč, Lj. Damjanović, “Physicochemical characterization of pottery from Vinča culture, Serbia, regarding firing temperature and decoration technique”, Journal of the Serbian Chemical Society, 81(12) (2016) 1415-1426.
  5. Lj. Damjanović, M. Gajić-Kvaščev, J. Đurđević, V. Andrić, M. Marić-Stojanović, T. Lazić, S. Nikolić, “The characterization of canvas painting by the Serbian artist Milo Milunović using X-Ray fluorescence, micro-Raman and FTIR Spectroscopy”, Radiation Physics and Chemistry, 115 (2015) 135-142.
  6. Lj. Damjanović, O. Marjanović, M. Marić-Stojanović, V. Andrić, U.B. Mioč, “Spectroscopic investigation of icons painted on canvas”, Journal of the Serbian Chemical Society, 80(6) (2015) 805-817.
  7. S. Stojanović, M. Gajić-Kvaščev, Lj. Damjanović, “Spektroskopsko ispitivanje ikone slikane na drvenom nosiocu”, Hemijska Industrija,  69(4) (2015) 387-393.
  8. Lj. Damjanović, V. Bikić, K. Šarić, S. Erić, I. Holclajtner-Antunović, “Characterization of the Early Byzantine Pottery from Caričin Grad (South Serbia) in Terms of Composition and Firing Temperature”, Journal of Archaeological Science, 46 (2014) 156-172.
  9. I. Holclajtner-Antunović, D. Bajuk-Bogdanović V. Bikić, M. Marić-Stojanović, “Micro-Raman and infrared analysis of medieval pottery findings from Braničevo, Serbia”, Journal of Raman Spectroscopy 43 (2012) 110-1110.
  10. Lj. Damjanović, I. Holclajtner-Antunović, U. B. Mioč, V. Bikić, D. Milovanović, I. Radosavljević Evans, “Archaeometric study of medeival pottery at Stari (Old) Ras, Serbia”, Journal of Archaeological Science, 38 (2011) 818-828.
 
 
 
MENI